อาลัยคุณมนูญ ศิริวรรณ หนึ่งในแกนนำก่อตั้งกลุ่มปฏิรูปพลังงานเพื่อความยั่งยืน (ERS)

อาลัยคุณมนูญ ศิริวรรณ หนึ่งในแกนนำก่อตั้งกลุ่มปฏิรูปพลังงานเพื่อความยั่งยืน (ERS)

กลุ่มปฏิรูปพลังงานเพื่อความยั่งยืนขอรวบรวมบทความพลังงาน เขียนโดยคุณมนูญ ศิริวรรณ ที่ได้เผยแพร่ทางเพจ ERS ตลอดปี 2563 ที่ผ่านมา เพื่อแสดงความเคารพและการระลึกถึงคุณมนูญ บุคคลผู้ทำประโยชน์ให้วงการพลังงานไทย ด้วยพลังที่มุ่งมั่น และความสามารถในการสื่อสารที่โดดเด่นอย่างกระชับและคมคาย

แม้จบการศึกษาด้านรัฐศาสตร์ แต่คุณมนูญก็ได้รับเลือกให้เข้าทำงานในบริษัท เอสโซ่ (ประเทศไทย) โดยเริ่มจากการเป็นตัวแทนขายที่เดินสายทั่วประเทศ และมีความก้าวหน้าเติบโตอย่างต่อเนื่อง จนได้รับตำแหน่งในบริษัท Esso Inter America ที่สำนักงานใหญ่ของเครือ Exxon ทั่วโลก ที่เมือง Houston สหรัฐอเมริกา แล้วกลับมาทำงานในไทย โดย
ดำรงตำแหน่งสุดท้ายที่เอสโซ่ (ประเทศไทย) เป็นผู้จัดการธุรกิจค้าปลีก …โดยวันหนึ่ง คุณมนูญได้โทรศัพท์มาบอกกับ ดร. ปิยสวัสดิ์ อัมระนันทน์ ว่าเบื่อการทำงานกับฝรั่งแล้ว ! ดร. ปิยสวัสดิ์ จึงได้ช่วยประสานไปที่บริษัท บางจาก ปิโตรเลียม เพื่อให้คุณมนูญได้ใช้ประสบการณ์การทำงานในบริษัทระดับโลกมาช่วยพัฒนาบริษัทไทย จวบจนคุณมนูญเกษียณอายุในตำแหน่ง รองกรรมการผู้จัดการใหญ่สายงานด้านธุรกิจการตลาด

ในช่วงที่มีการสร้างกระแสสังคมรุนแรงด้านพลังงาน ที่อยู่บนความเข้าใจซึ่งคลาดเคลื่อนไปจากข้อเท็จจริงในหลายแง่มุม คุณมนูญเป็นหนึ่งในผู้รู้ด้านพลังงานที่รวมตัวกันตั้งกลุ่มปฏิรูปพลังงานเพื่อความยั่งยืน (ERS) เพื่อนำเสนอข้อเท็จจริง สร้างความเข้าใจที่ถูกต้องและผลักดันนโยบายพลังงานที่ยั่งยืน ต่อมาเมื่อมีการรัฐประหารของ คสช. คุณมนูญก็เป็นหนึ่งในแกนนำ ERS ที่ได้รับการเสนอชื่อเข้าไปเป็นสมาชิกสภาปฏิรูปแห่งชาติ (สปช.) ซึ่งเป็นโอกาสให้คุณมนูญได้เริ่มมีส่วนร่วมผลักดันนโยบายพลังงานหลายอย่างที่เป็นประโยชน์กับประเทศ จวบจนวาระสุดท้าย

ในกลุ่มแกนนำ ERS คุณมนูญเป็นผู้เดียวที่เขียนบทความพลังงานอย่างต่อเนื่องเป็นประจำ โดยลงในหนังสือพิมพ์เดลินิวส์และเพจ ERS ทุกสัปดาห์ ด้วยวาทะการพูดที่โดดเด่น คุณมนูญได้รับเชิญไปออกรายการโทรทัศน์โต้วาทีกับกลุ่มที่ไม่เข้าใจข้อเท็จจริงด้านพลังงานในหลายโอกาส ช่วยเปิดมุมมองใหม่ ๆ กับสาธารณชน โดยเฉพาะกลุ่มที่อาจหลงเข้าใจตามกระแสที่คลาดเคลื่อนให้มีเข้าใจที่ถูกต้องมากขึ้น

ดร.คุรุจิต นาครทรรพ แกนนำของกลุ่ม ERS อีกท่านหนึ่ง เล่าว่า

“วันอังคารที่ 22 ธ.ค. 2563 …หลังจากที่ท่านมาประชุมคณะทำงานสองชุดที่กระทรวงฯในตอนเช้า… คุณมนูญจากพวกเราไปแล้วอย่างสงบในวัย75 ปีด้วยอาการหัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน ความรู้สึกแรกคือตกใจและเสียใจมาก ทำไมจึงเกิดเหตุรวดเร็วกับคนดีๆเช่นนี้ กับรู้สึกเสียดายที่ประเทศของเราต้องสูญเสียบุคคลที่มีคุณค่าต่อสังคม ผู้ที่มากด้วยความรู้ ความเชี่ยวชาญ และประสบการณ์ด้านพลังงานของไทยคนหนึ่ง และเป็นผู้ที่มีผลงานประจักษ์อันเป็นคุณูปการอย่างยิ่งต่อความมั่นคงทางพลังงานของชาติ

ผมรู้จักคุ้นเคยกับคุณมนูญ มาเป็นเวลากว่า 10 ปีแล้ว ตั้งแต่ครั้งยังเป็นรองปลัดกระทรวงพลังงานกับเป็นอธิบดีกรมเชื้อเพลิงธรรมชาติ ตอนนั้นคุณมนูญฯเพิ่งจะเกษียณอายุจากการเป็นผู้บริหารของบริษัทบางจากปิโตรเลียมฯ ผันตัวเองมาเป็นผู้ดำเนินรายการวิทยุและโทรทัศน์ให้ความรู้ข้อมูลข่าวสารด้านราคาน้ำมันและเรื่องพลังงานทั่วๆไปในภาษาที่กระชับเข้าใจง่าย โดยคุณมนูญฯติดตามคณะสื่อมวลชนไปเยี่ยมชมแหล่งผลิตก๊าซธรรมชาติบนบกที่อำเภอน้ำพอง จ.ขอนแก่น และมาขอสัมภาษณ์ผมเป็นคลิปราว 15 นาทีเกี่ยวกับการผลิตก๊าซฯของแหล่งภูฮ่อม ที่จ.อุดรธานี รวมถึงความคืบหน้าของการสำรวจพบแหล่งก๊าซฯใหม่ชื่อแหล่งดงมูล ที่จ.กาฬสินธุ์ คุณมนูญฯ ยังขอแถมประเด็นเรื่องการอนุรักษ์และประหยัดพลังงานไปด้วย การใช้ภาษาและน้ำเสียงในการสัมภาษณ์น่าฟังและแสดงถึงความเป็นผู้ใหญ่ที่น่าเชื่อถือ ถามเพื่ออยากขอความรู้และเผยแพร่ความรู้นั้นให้คนฟัง ฟังแล้วเข้าใจ

เราสนิทกันมากขึ้นก็เมื่อต้นปีพ.ศ. 2557 ที่ดร.ปิยสวัสดิ์ อัมระนันทน์ ชักชวนผู้มีความรู้ด้านพลังงานมาก่อตั้งกลุ่มปฏิรูปพลังงานเพื่อความยั่งยืน (Energy Reform for Sustainability) เพื่อนำเสนอประเด็นนโยบายและทิศทางการพัฒนาพลังงานของประเทศอย่างที่ควรจะเป็นและเกิดประโยชน์ต่อคนส่วนใหญ่ รวมทั้งผลิตสื่อข้อมูลเพื่อแก้ไขความเข้าใจผิดๆในสังคมเกี่ยวกับสถานการณ์พลังงานไทย จนกระทั่งต่อมาในเดือนพฤษภาคม 2557 ได้เกิดการปฏิวัติและมีคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช) มาเป็นผู้ใช้อำนาจรัฐ ประเด็นพลังงานยังมีปัญหาข้อขัดแย้งในสังคม คสช.จึงได้มีกำหนดให้เป็นประเด็นหนึ่งที่จะมีการปฏิรูป ในสภาปฏิรูปแห่งชาติ (สปช) คุณมนูญฯ และผม ต่างก็เป็นหนึ่งในผู้ที่ผ่านกระบวนการสรรหาและแต่งตั้งให้เป็นสมาชิกสภาปฏิรูปประเทศเมื่อตุลาคม 2557 เราต่างก็มานั่งเป็นกรรมาธิการในคณะกรรมาธิการปฏิรูปพลังงานของสปช.ด้วยกัน โดยผมได้รับเลือกเป็นรองประธานกรรมาธิการฯคนที่หนึ่ง และคุณมนูญฯ เป็นรองประธานฯคนที่สอง เราช่วยกันผลักดันประเด็นปฏิรูปที่สำคัญๆ ที่สำเร็จอย่างเช่น ร่างพระราชบัญญัติกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง แนวทางการส่งเสริมพลังงานทดแทน การออกแบบอาคารประหยัดพลังงาน การเปิดเผยโครงสร้างราคาน้ำมันและก๊าซ LPG ส่วนที่ไม่สำเร็จก็มี คือการผลักดันให้มีการเปิดประมูลสัมปทานสำรวจและผลิตปิโตรเลียมรอบที่21 เป็นต้น

ผมและคุณมนูญฯ ได้มีโอกาสเป็นผู้แทนของคณะกรรมาธิการฯ ลุกขึ้นอภิปรายในสภาปฏิรูปแห่งชาติหลายครั้ง สมาชิกสปช.ครั้งนั้นสามารถเลือกเป็นกรรมาธิการได้ 2 คณะ โดยผมเลือกอยู่คณะฯพลังงาน และคณะฯวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ส่วนคุณมนูญฯเลือกอยู่อีกคณะคือ คณะฯสื่อสารมวลชน ซึ่งคณะนี้มีกิจกรรมที่น่าสนใจออกต่างจังหวัดหลายครั้ง มีสมาชิกที่น่ารักน่านับถือหลายท่าน คุณมนูญฯคงเห็นผมสนใจเรื่องสื่อสารและการประชาสัมพันธ์ด้วย จึงได้กรุณาไปเสนอชื่อให้ผมได้เป็นอนุกรรมาธิการฯอะไรสักอย่างภายใต้คณะกรรมาธิการฯนี้ ทำให้ผมได้มีโอกาสรู้จักพี่ๆที่น่าเคารพอีกหลายท่าน ผลงานร่วมกันของสมาชิกสปช.ที่ไม่สำเร็จก็คือการร่างรัฐธรรมนูญ ฉบับปี 2558 ที่ถูกโหวตไม่เห็นชอบในสปช. อันเป็นเหตุหนึ่งที่ทำให้สปช.ต้องสิ้นสภาพไป หลังจากนั้น จึงได้มีการแต่งตั้งสภาขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ (สปท) ขึ้นมาสานต่อประเด็นปฏิรูปในด้านต่างๆ แทนในปลายปี 2558 ผมได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสปท.และได้รับมอบหมายให้เป็นประธานกรรมาธิการขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศด้านพลังงาน ส่วนคุณมนูญฯไม่ได้กลับมาเป็นสปท. แต่ด้วยประสบการณ์ที่มีมาก ผมจึงทาบทามและขอร้องให้คุณมนูญฯรับเป็นที่ปรึกษาของคณะกรรมาธิการฯ ด้วย

หลังจากที่ภารกิจของสปท.สิ้นสุดลงในปลายปี 2560 เมื่อประเทศมีรัฐธรรมนูญใหม่ เราต่างก็ยังพบปะกันอยู่เป็นประจำในวงวิชาการหรือเวทีประชุมสัมมนาต่างๆ เช่นได้รับเชิญจากดร.พรายพล คุ้มทรัพย์ กรรมการวิชาการสถาบันพระปกเกล้า ให้ไปเป็นวิทยากรร่วมกันสามคน ในการบรรยายเรื่องพลังงานให้ผู้บริหารระดับสูงของหลักสูตร ปปร. และ ปศส. หลายรุ่น คงเป็นเพราะอาจารย์พรายพล คุณมนูญ และผม บรรยายได้ถูกคอและเข้าขากันดี ผมกับคุณมนูญมักจะแซวกันเล่นเสมอว่าเราต่างขโมยสไลด์บางแผ่นของกันและกันโดยจำไม่ได้แล้วว่าต้นฉบับเป็นของใครทำกันแน่ เราสามคนยังได้รับเกียรติจากท่านรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานในปี 2562 คือคุณสนธิรัตน์ สนธิจิรวงศ์ ซึ่งเคยเป็นสมาชิกสปช.ด้วยกัน ตั้งให้เป็นทีมที่ปรึกษารัฐมนตรีในช่วงปี 2562-ต้นปี 2563 และไว้วางใจตั้งให้เป็นคณะกรรมการสรรหากรรมการผู้ทรงคุณวุฒิและสรรหาผู้อำนวยการของสำนักงานกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงอีกด้วย สิ่งที่ผมเชื่อว่าคุณมนูญฯ คงจะมีความภาคภูมิใจมากก็คือ 1 การได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จตุตถดิเรกคุณาภรณ์ ในฐานะที่ทำคุณประโยชน์ให้กับบ้านเมืองในตำแหน่งสมาชิกสภาปฏิรูปแห่งชาติ และ 2 ล่าสุดก่อนที่ท่านสนธิรัตน์ฯ จะพ้นจากตำแหน่งรัฐมนตรีฯพลังงาน ก็คือ การผลักดันให้มีการแต่งตั้งที่ปรึกษาภาคประชาชนของกระทรวงพลังงาน

เมื่อประมาณสามปีที่แล้ว คุณมนูญฯ ได้จัดงานเลี้ยงเล็กๆที่ภัตตาคารจีนแห่งหนึ่งในหมู่ครอบครัวและเพื่อนสนิทไม่กี่คน เพื่อฉลองอายุครบ 6 รอบ ซึ่งผมได้รับเกียรติอย่างมากที่คุณมนูญฯเชิญไปร่วมในฐานะเพื่อนรุ่นน้อง ได้เห็นครอบครัวที่อบอุ่นและเพื่อนสนิทที่รักคุณมนูญฯอย่างแท้จริง เพราะความที่ท่านเป็นคนที่มีอัธยาศัยดี เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ มีจิตสาธารณะ คนบางคนอาจมองว่าคุณมนูญฯ พูดบางครั้งเสียงดังเหมือนดุ แต่จริงๆแล้วคุณมนูญฯ จะมีอารมณ์กับการที่คนชอบพูดบิดเบือนประเด็น หรือพูดความจริงไม่หมด หรือนำประเด็นพลังงานไปสร้างความเข้าใจผิดเพื่อประโยชน์แอบแฝงซะมากกว่า เนื้อแท้ของคุณมนูญฯ คือคนใจดี ชอบช่วยเหลือคน เป็นผู้ที่ตั้งอยู่ในความไม่ประมาท มีชีวิตที่ดีงาม เป็นสามีที่ดีของภรรยา และพ่อที่ดีของลูก

ผมได้พบคุณมนูญฯ ล่าสุดเมื่อปลายเดือนตุลาคม 2563 ในการประชุมหารือเพื่อแถลงข่าวการนำเสนอนโยบายปฏิรูปพลังงานต่อรัฐบาล ของกลุ่มปฏิรูปพลังงานเพื่อความยั่งยืน ในโอกาสครบรอบ 6 ปีของการก่อตั้งกลุ่ม ERS คุณมนูญฯ ยังพูดคุยปกติ ร่าเริง ไม่มีวี่แววว่าเจ็บป่วยอะไร คุณมนูญฯ ได้นำเข็มกลัดกระดุมสูท ตรา SDG17 หรือ Sustainability Goals 17 ข้อของ UN ที่ผมให้คุณมนูญฯไว้เป็นที่ระลึก มาติดปกเสื้ออย่างเท่ห์มากให้ผมชื่นใจเลย ในงานสวดพระอภิธรรมศพคุณมนูญฯ ในคืนที่สอง (24 ธ.ค.2563) ภรรยาและลูกสาวคุณมนูญฯ ได้นำผลงานบทความวิชาการที่คุณมนูญฯ เขียนไว้มากมายในด้านพลังงาน มาถ่ายทอดลง QR Code เพื่อให้ผู้สนใจได้ Download ไปอ่านเป็นความรู้ เป็นอนุสรณ์ให้นึกถึงคุณมนูญฯเป็นครั้งสุดท้าย
ผมขอคารวะในความรู้ความสามารถและคุณงามความดีของคุณมนูญ ศิริวรรณ ขอวิญญาณของท่านจงไปสู่สุคติในสัมปรายภพ.

ม-โนนำทำสื่อให้
พลังงาน กว้างไกล
นูญ-หน่อมิตรภาพนาน
ใฝ่รู้
ศิริ-ช่วยสืบสาน
ไทยทั่ว ปฏิรูป
วรรณ-ที่มีใจสู้
ค่าล้ำ นับถือ”

รายชื่อบทความโดยคุณมนูญ ในปี พ.ศ. 2563
(บทความเก่ากว่านี้สามารถค้นหาได้ที่ Facebook นี้ หรือที่เว็บไซต์ https://www.ers.or.th)

การนำเข้าแอลเอนจีไม่ได้ทำให้ค่าไฟฟ้าถูกลง
http://bit.ly/38MdRUd

โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในจีน
https://bit.ly/3mTkOYp

ความปลอดภัยของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์
https://bit.ly/38H95XN

น้ำมันยูโร 5 ช่วยได้จริงหรือ
https://bit.ly/397T4ZK

ปี 2563 เรายังคงมีน้ำมันเติมรถ 10 ชนิดเหมือนเดิม
http://bit.ly/38j8Qkf

นโยบาย LNG Hub เอื้อประโยชน์ใคร?
http://bit.ly/37DxpHN

ราคาน้ำมันลงมาต่ำสุดหรือยัง
http://bit.ly/2Tdi0sv

ผลกระทบของ COVID-19 ต่อธุรกิจพลังงานไทย
http://bit.ly/39qmjaQ

ถ่านหินยังไม่ตาย!
http://bit.ly/2Q1LatO

ลดกองทุนน้ำมันฯเพื่อแก้วิกฤตไวรัสโควิด-19
http://bit.ly/2IPQQmr

สงครามราคาน้ำมัน-เจ็บกันไปหมด
https://bit.ly/2UxuKL1

น้ำมันกำลังจะล้นโลก
https://bit.ly/3dGVHVg

ราคาน้ำมันภายใต้วิกฤติโควิด-19
https://bit.ly/2JMsE5a

ราคาน้ำมันดิบติดลบ
https://bit.ly/3a6ApO1

ชะตากรรมของโรงกลั่นน้ำมันทั่วโลก
https://bit.ly/2XRQrIV

โอเปก+ ลดการผลิตครั้งยิ่งใหญ่เป็นประวัติการณ์
https://bit.ly/2xUZf6x

น้ำมันดิบจะติดลบถึง100 เหรียญ!?
https://bit.ly/2XlyyBD

ตลาดค้าปลีกน้ำมันหลังโควิด-19
https://bit.ly/3cgCmIB

New Normal ในตลาดน้ำมันโลกหลังโควิด-19
https://bit.ly/3cnmrIw

เมื่อซาอุฯ เศรษฐีน้ำมันถังแตก
https://bit.ly/2ZWG7ke

เชื้อเพลิงชีวภาพกับโควิด-19
http://bit.ly/2VpEkAM

เรื่องเก่ามาเล่าใหม่
http://bit.ly/2MMLnPu

เศรษฐศาสตร์ กับ การตลาด
https://bit.ly/3mDn1qQ

พฤติกรรมในการใช้พลังงานเพื่อการเดินทางหลัง Covid-19
https://bit.ly/3nI7QOo

การปรับสูตรราคาหน้าโรงกลั่น
https://bit.ly/2BRAgCy

LNG : ตลาดที่พลิกผัน
https://bit.ly/3hfVaMu

อีกนานกว่าราคาน้ำมันโลกจะฟื้นตัว
https://bit.ly/3j4ywH9

โซลาร์ภาคประชาชน ผลิตเพื่อขายหรือใช้เอง
https://bit.ly/39hFdRR

ทำไมธุรกิจไฟฟ้า จึงเป็นธุรกิจที่ไม่มีความเสี่ยง
https://bit.ly/31EOPCO

ความท้าทาย รมต.พลังงานใหม่
https://bit.ly/3j3KrED

ตลาดไฟฟ้าเวียดนาม : แหล่งลงทุนใหม่เอกชนไทย
https://bit.ly/2QjVHAa

เปิดนโยบายพลังงานของ รมต.พลังงานคนใหม่
https://bit.ly/3nJyoPb

นโยบายพลังงานไทยกับ “การเปิดประมูลปิโตรเลียม”
https://bit.ly/2R5FbnL

ราคา LNG จะสูงขึ้นแน่ในอนาคต
https://bit.ly/35U4KRr

หลักเกณฑ์ใหม่ “โรงไฟฟ้าชุมชน”
https://bit.ly/33ervOa

ก้าวแรกของการปฏิรูปพลังงานภาคประชาสังคม
https://bit.ly/35DEDfO

โรงไฟฟ้าขยะอุตสาหกรรม
https://bit.ly/37NqLSU

ความทุกข์ของเศรษฐีน้ำมัน
https://bit.ly/2Jhqr4E

ผลกระทบของโควิด-19ต่อระบบพลังงานโลก
https://bit.ly/2G8nPVr

กองทุนน้ำมันกับการอุดหนุน LPG
https://bit.ly/2JqDEbn

ฐานะของกองทุนน้ำมัน
https://bit.ly/2Jhvhzk

ความท้าทายของการบริหารสำรองไฟฟ้า
https://bit.ly/37rVMKc

ส่องนโยบายพลังงานสหรัฐฯ
https://bit.ly/39wLfzZ

นโยบายพลังงานต้องตามให้ทันเทคโนโลยี
https://bit.ly/3fXxsUp

ความขัดแย้งที่ยังไม่จบ
https://bit.ly/3gmcZcc

ปริมาณสำรองไฟฟ้าที่สูงเกิน: ภาระของประชาชน
https://bit.ly/3nj9S7v

การอุดหนุนพลังงานฟอสซิลกับภาวะโลกร้อน
https://bit.ly/2JbbG3A

แสดงความคิดเห็นได้ที่: https://www.facebook.com/ERSFellowship/posts/1530631790480157