น้ำมันกำลังจะล้นโลก

สงครามราคาน้ำมันระหว่างซาอุดีอาระเบียกับรัสเซียและภาวะความต้องการน้ำมันที่ลดลงอย่างรุนแรง (Demand Disruption) จากผลกระทบของสถานการณ์การแพร่ระบาดที่ทวีความรุนแรงขึ้นทั่วโลกของไวรัส COIVD-19 กำลังจะทำให้เกิดเหตุการณ์น้ำมันล้นโลก

โดยปกติแล้วสถานการณ์ด้านการจัดหาน้ำมันที่ล้นตลาด (over supply) และความต้องการที่ลดลงอย่างรุนแรง (demand destruction) มักจะไม่เกิดขึ้นพร้อม ๆ กันเพราะถ้าโลกมีความต้องการน้ำมันลดลง ผู้ผลิต (โดยเฉพาะผู้ผลิตรายใหญ่) ก็จะลดการผลิตลง เพื่อควบคุมปริมาณน้ำมันในตลาดให้เข้าสู่สมดุล (marketbalancing)

แต่ครั้งนี้ เหตุผิดปกติทั้งทางด้าน demand และ supply กลับมาเกิดขึ้นในเวลาเดียวกันและเป็นอุบัติการณ์ครั้งสำคัญที่ผลกระทบที่มีผลกระทบใหญ่หลวงไปทั่วโลก โดยด้านหนึ่งเป็นผลจากความขัดแย้งที่มนุษย์จงใจสร้างขึ้น ส่วนอีกด้านหนึ่งเป็นผลจากโรคภัยที่มนุษย์ไม่เคยรู้จักและไม่คาดคิดมาก่อนว่าจะเกิดขึ้น แล้วมีผลกระทบร้ายแรงมากมายขนาดนี้

เหตุการณ์ประจวบเหมาะทั้งสองส่งผลให้ราคาน้ำมันลดลงถึง 56% สู่ระดับ 20$/bbl. ภายในระยะเวลาเพียงแค่ 10 วัน ซึ่งถือเป็นการลดลงมากที่สุดเป็นประวัติการณ์ในรอบ 37 ปีนับจากปี ค.ศ.1983 เป็นต้นมา ทั้งนี้เกิดจากการคาดการณ์ของตลาดว่าการจัดหาน้ำมัน (supply) จะเพิ่มขึ้นจากการเพิ่มการผลิตของกลุ่มโอเปกและรัสเซียหลังข้อตกลงลดการผลิตสิ้นสุดลงในเดือนมีนาคม โดยไม่มีการต่ออายุ

รมต.พลังงานของซาอุดีอาระเบียประกาศว่าจะให้บรรษัทน้ำมันแห่งชาติ (National Oil Company-NOC) ของตนคือ Aramco เร่งการผลิตน้ำมันดิบเพิ่มขึ้นจาก 9.7 ล้านบาร์เรล/วัน ในเดือน ก .พ. เป็น 12.3 ล้านบาร์เรล/วัน ในเดือน เม.ย. ทั้งนี้ยังไม่รวมจากผู้ผลิตรายอื่น ๆ ที่ก็จะต้องเพิ่มการผลิตด้วยเช่นกันเพื่อรักษาส่วนแบ่งตลาดเอาไว้ นักวิเคราะห์จึงคาดว่าจะมีปริมาณน้ำมันเพิ่มขึ้นมาในตลาดอีกประมาณ 4 ล้านบาร์เรล/วัน

ส่วนทางด้านความต้องการนั้น นักวิเคราะห์คาดว่าจะลดลงในราว 10% หรือ 8-10 ล้านบาร์เรล/วัน ในเดือน มี.ค.-พ.ค. ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ความรุนแรงของ COVID-19 ว่าจะร้ายแรงมากขึ้นหรือสามารถควบคุมได้ และทั้งปีจะลดลง 2.8 ล้านบาร์เรล/วัน ซึ่งจะเป็นการลดลงครั้งแรกในรอบมากกว่า 10 ปี

ดังนั้นจึงมีการคาดการณ์ว่าตลาดจะมีน้ำมันล้นเกินอยู่ในราว 7 ล้านบาร์เรล/วัน หรือประมาณ 800-1,300 ล้านบาร์เรล ในช่วงครึ่งแรกของปีนี้ ซึ่งถือว่า “เป็นการจัดหาน้ำมันดิบโลกที่ล้นเกินความต้องการมากที่สุดอย่างสูงสุดที่ไม่เคยมีมาก่อน”

ปัญหาอยู่ที่ว่าขณะนี้โลกกำลังจะขาดแคลนถังเก็บน้ำมันที่ล้นเกินเหล่านี้โดยบริษัทน้ำมันข้ามชาติรายใหญ่ได้พากันเช่าเรือบรรทุกน้ำมันขนาดยักษ์ (Super Tanker) ไปใช้เป็นคลังเก็บน้ำมันลอยน้ำในขณะที่คลังน้ำมันบนบกก็มีที่ว่างเหลือน้อยลงที่จะใช้เก็บน้ำมันได้และค่าเช่าถังเก็บน้ำมันก็ถีบตัวสูงขึ้นเรื่อย ๆ

มีการคาดการณ์ว่า ถ้าสถานการณ์ยังคงเป็นเช่นนี้โดยไม่มีการเปลี่ยนแปลงจนถึงสิ้นปีนี้โลกก็จะไม่มีถังเก็บน้ำมันส่วนเกินอีกต่อไป

ถึงเวลานั้น ขายถูกเท่าไหร่ก็ไม่มีใครซื้อครับ!!!.

มนูญ ศิริวรรณ
จากบทความ “พลังงานรอบทิศ” ในนสพ.เดลินิวส์ ฉบับวันที่ 26 มี.ค. 2563